Prowansalska świnka i metalowe kule

26 kwietnia 2013
Piotr Adamczewski

Komplet do gry oraz napoje energetyczne stosowane wymiennie z różowym winem    Fot. P. Adamczewski

 Podczas wakacji w Prowansji i w Langwedocji a także na Korsyce wielokrotnie widziałem podekscytowanych mężczyzn w różnym wieku (kobiety znacznie rzadziej) rzucających wielkimi metalowymi kulami i kłócących się zażarcie kto wygrał ten dziwny turniej. Gry nie zgłębiłem ale parokrotnie jako kibic uczestniczyłem w posiłku zawodników, którzy podtrzymywali siły przy pomocy suszonej szynki, serów i różowego wina.
Ostatnio dostałem w prezencie komplet do tej gry (na fot,) zachętę bym rozegrał u siebie na wsi towarzyski turniej. Wprawdzie Kurpie to nie Prowansja ale i szynkę, wino rose mam to chyba ów turniej przygotuję. Sąsiedzi tez pewnie będą przedkładali rzucanie kulami nad parokilometrowy spacer po łąkach czy lesie.

Ale najpierw trzeba zgłębić tajniki regulaminu jeu de boulez:

Gra w bule to tradycyjna francuska gra towarzyska z elementami zręcznościowymi, popularna przede wszystkim w południowej Francji (Prowansja), ale uprawiana także w innych regionach Francji oraz
w innych krajach, szczególnie śródziemnomorskich.

Gra powstała w 1910 roku i wywodzi się z innej, podobnej gry o nazwie jeu provençal („gra prowansalska”). Pierwsze bule były robione z drewna i obijane zewsząd gwoździami. W 1930 roku przyjęto definitywnie użycie buli ze stali. Pierwsze rozgrywki międzynarodowe odbyły się w 1959 roku, a w Mistrzostwach Świata w 2004 roku w Grenoble uczestniczyły już 53 kraje. Polskie zrzeszenie sympatyków powstało w 2002 roku, a jego siedziba znajduje się we Wrocławiu.

Rozgrywka odbywa się na pozbawionym trawy placu, np. na utwardzonym piasku, o wystarczających wymiarach (które dla gry turniejowej wynoszą min. 15×4 m) i polega na rzucaniu z wytyczonego okręgu, stalowymi kulami („bulami”; franc. „boule” – kula) w kierunku małej drewnianej kulki nazywanej po francusku ?cochonet?, co znaczy „prosiaczek” (w Polsce używa się nazwy ?świnka?).

1. Przeciwko sobie grają dwie drużyny. Składać się mogą z dwóch (dublette) lub trzech graczy (triplette), mogą również współzawodniczyć dwie osoby. W drużynach jedno- oraz dwuosobowych każdy gracz ma trzy kule, a w drużynach trzyosobowych – dwie kule.

2. Drużynę rozpoczynającą rozgrywkę wybiera się poprzez rzut monetą. Jeden z graczy zwycięskiej drużyny wybiera miejsce rzutów i rysuje na ziemi okrąg o średnicy 35 – 50 centymetrów.

3. Pierwszy gracz, stojąc obiema nogami w narysowanym okręgu, rzuca „świnkę”, czyli małą drewnianą kulkę, na odległość od 6 do 10 metrów. W czasie rzutu obie stopy rzucającego muszą dotykać ziemi tak długo, aż rzucona kula spadnie na ziemię.

4. Grę rozpoczyna zawodnik z drużyny, która rzuciła „świnkę”, próbując umieścić swoją kulę jak najbliżej „świnki”.

5. Następnie jeden z graczy drużyny przeciwnej rozgrywa swoją kulę, mając do wyboru trzy możliwości: celuje jak najbliżej „świnki” (dotacza); celuje w kulę przeciwnika, próbując ją wybić (odsunąć od „świnki”); stara się przesunąć „świnkę” tak, by oddalić ją od kuli przeciwnika.

6. Jeśli po rzucie jego kula znajduje się najbliżej „świnki”, to następny rzut należy do drużyny przeciwnej. Jeśli natomiast zawodnikowi nie udało się umieścić kuli najbliżej „świnki”, to jego drużyna gra do momentu, kiedy jej kula znajdzie się najbliżej „świnki” lub do wyczerpania wszystkich swoich kul.

7. Jeżeli jedna drużyna nie ma już kul, to druga drużyna rozgrywa wszystkie kule, które jej pozostały w grze.

8. Po wyrzuceniu wszystkich kul obu drużyn następuje koniec pierwszej rozgrywki. Punkty zdobywa tylko jedna drużyna, w zależności od tego, ile kul ma bliżej „świnki” od kul przeciwnika, a więc możliwe jest zdobycie od 1 do 6 punktów. Koniec partii następuje wtedy, gdy którakolwiek z drużyn zdobędzie 13 punktów.

Tylko tyle i aż tyle tych zasad. Na szczęście jeśli dojdzie do awantury na boisku to mam spory zapas jamon ser rano i rose provencale.