Wyższa szkoła jazdy

Dobry sos dodaje potrawom zarazem smaku  i pięknego wyglądu.Tak przynajmniej twierdzą znawcy kuchni.Nawet skromną potrawę podniesiemy do rangi dzieła dzięki dodatkowi smakowitego sosu,o wyraźnym charakterze.

Mówi się,że esencją francuskiej kuchni, uważanej za jedną z najwykwintniejszych, są właśnie sosy. Ja też uważam, że umiejętność robienia sosów, dobrych sosów, to wyższa szkoła kulinarnej jazdy. Sam nie uważam się za mistrza w tym fachu. Tu Barbara bije mnie na głowę ale nie poddaję się i mam nadzieję jej dorównać.

Kuchnia polska zapożyczyła wiele  właśnie ze skarbnicy francuskiej „cuisine”. Sosy takie jak beszamel czy majonez  to  prawdę mówiąc taka właśnie pożyczka. Ale przecież i nasza kuchnia szczycić się może doskonałymi, typowo polskimi sosami, takimi jak chrzanowy, koperkowy, ziemniaczany czy grzybowy.

Sosy tradycyjnej kuchni przyrzadza  się na maśle, z dodatkiem mąki, żółtek, gęstej śmietany-kremówki. Owszem, takie składniki pozwalają przygotować sos niezykle smakowity, ale przecież małe szachrajstwo pójdzie wszystkim na zdrowie: ilość masła można zmniejszyć o 1/3, niekiedy zastąpić je krytykowaną powszechnie margaryną, zamiast śmietany używać jogurtu naturalnego, żółtka albo dodawać w mniejszej ilości albo w niektórych sosach pomijać.

Warto pamiętać,że sosu nie powinno być zbyt dużo, aby nie dominował nad potrawą: jest on dodatkiem a nie występuje w roli głównej.
Najlepiej sosy podawać osobno, w sosjerce, niektórymi zaś lekko polać potrawę a pozostały podać w sosjerce.
Pora na kilka przepisów takich, które w moim wykonaniu udają się i nie sprawiają kłopotów. Mam nadzieję, że zobaczę, poznam i spróbuję zrobić nowe sosy według Waszych przepisów.

Beszamel podstawowy

2 łyżki masła,2 łyżki mąki,2 szklanki mleka (lub 1 szklanka mleka,1 szklanka śmietanki), sól, szczypta gałki muszkatołowej.

Rozgrzać masło w garnuszku, dodać mąkę.Kiedy się spieni  wlewać mleko  i mieszać energicznie, aby nie powstały  grudki.
Gotować, aż beszamel zgęstnieje, około 20 minut.Pod koniec gotowania doprawić solą i gałką muszkatołową. Sos stosować do gotowanych jarzyn, zapiekanek, ryb, mięs. Uwaga! Jeżeli mimo energicznego mieszania utworzą się grudki wystarczy zmiksować sos, przy pomocy elektrycznego miksera, zanim jeszcze zacznie gęstnieć. Na bazie sosu beszamelowego można przygotowywać również farsze, suflety a  także inne sosy, na przykład sos Mornay.

Mornay
1 i 1/2 szklanki sosu beszamelowego, 5 łyżek śmietanki, 3 łyżki startego żółtego sera (najlepszy jest parmezan),1 łyżka masła,1 żółtko.

Sos beszamel podgrzewać w garnuszku,dodając śmietanę i ser. Odstawić i studząc dodać żółtko oraz masło. Dokładnie wymieszać. Sos Mornay najlepiej nadaje się  do zapiekania jarzyn, mięs, naleśników, klusek,  makaronu, ryb.

Chrzanowy sos staropolski

1 szklanka  gęstej śmietany 18%,  2 jajka na twardo, 3 łyżki świeżo startego chrzanu lub 4 łyżki chrzanu ze słoika, sok cytrynowy i cukier do smaku, szczypta soli.

Jajka przekroić,żółtka utrzeć z odrobiną soli i cukru,dodać śmietanę i starannie wymieszać. Białka jak najdrobniej posiekać, dodać wraz  z  chrzanem  do śmietany z żółtkami,doprawić solą,cukrem i sokiem cytrynowym.Wymieszać. Jest to doskonały zimny sos używany do zimnych mięs,szynki,cielęciny czy schabu.Bardzo często podawany w czasie przyjęć wielkanocnych.

Sos cumberland

1 szklanka galaretki z czerwonej porzeczki lub borówek do mięsa,1 łyżeczka soku z cytryny,2-3 łyżki startego chrzanu.

Galaretkę lub borówki do mięsa  wymieszać z chrzanem świeżo utartym lub  ze słoiczka.Doprawić sokiem z cytryny.
Podawać  do wędlin,pasztetu lub pieczonego mięsa na zimno.Doskonały jest również do pieczonego drobiu .

Sos rzeżuchowy
1 szklanka rzeżuchy,2 cytryny,1 łyżka oliwy,3 ugotowane żółtka,sól,cukier.

Rzeżuchę zmiksować. Żółtka ucierać z oliwą,solą i cukrem oraz sokiem cytrynowym. Połączyć rzeżuchę i żółtka z oliwą, jeszcze raz wszystko zmiksować. Podawać do zimnych mięs gotowanych i pieczonych.